Δευτέρα 26 Αυγούστου 2019

Άνθη στην πέτρα – Κουκούλι Ζαγορίου

Γράφει και φωτογραφίζει ο Μπάμπης Τάσιος

Στην οικιστική κοινότητα του Ζαγορίου με τα 46 χωριά, συναντάμε θαύματα χειροποίητα, έργα απλών ανθρώπων, που αγάπησαν και πόνεσαν για το τόπο τους.
Ένα απ΄αυτά είναι το χωριό Κουκούλι στο Κεντρικό Ζαγόρι, οικισμός πριν το 1430 μ.Χ.
Η παραδοσιακή αρχιτεκτονική της Ηπείρου στο μεγαλείο της. Οικοδομήματα με βάση τη πέτρα, δημιουργήθηκαν με το μεράκι και την αλληλεγγύη των ανθρώπων, σε εποχές πραγματικά δύσκολες.
Οι κάτοικοι σαν κύρια ασχολία είχαν την γεωργοκτηνοτροφία, παράλληλα καλλιεργούσαν δημητριακά, όσπρια, τα αμπέλια τους που ήταν άφθονα, όπως και δένδρα οπωροφόρα.
Σε συνθήκες σκλαβιάς, κάτω απ΄τον Οθωμανικό ζυγό, λίγοι ήταν αυτοί που γνώριζαν γραφή και ανάγνωση.Τα γράμματα ήταν για τους λίγους και <<εκλεκτούς>>.
Σημαντική η βοήθεια που έφθανε στο χωριό από τους απόδημους ξενιτεμένους .
Οικονομική βοήθεια έφθανε από τα πέρατα της γης, Ρωσία, Ρουμανία, Μικρά Ασία και από την Κωνσταντινούπολη. Νέες ιδέες μπολιάστηκαν με επιτυχία και βοήθησαν στην πνευματική ανάπτυξη και την αποτελεσματική οργάνωση του καθημερινού βίου.
Δημιουργήθηκαν Κατώτερο Σχολείο, Ανώτερο στα 1780 και ακολούθησε το Παρθεναγωγείο και η Κεντρική σχολή Ζαγορίου, με θαυμαστή βιβλιοθήκη.
Ευεργέτες όπως οι οικογένειες Οικονόμου, Στρούμπου, Κουτούζη, Σακελλαρίου, Πλακίδα, βοήθησαν ιδιαίτερα το χωριό.
Στο χωριό το 1774 , περιόδευσε ο Κοσμάς ο Αιτωλός.
Το Κουκούλι μπήκε σε περίοδο παρακμής το 1868. Τότε εγκαταστάθηκαν Τουρκικές αρχές στο Τσεπέλοβο, έγινε άρση της αυτονομίας του Ζαγορίου ενώ συγχρόνως παύθηκαν τα προνόμια της περιοχής.
Το χωριό απελευθερώθηκε το 1913. Στη μακριά πορεία του Κουκουλιού, σημαντικό ρόλο έπαιξε η εμφάνιση και εγκατάσταση Σαρακατσαναίων.
Στα γράμματα κυρίαρχες μορφές ήταν ο καθηγητής Πέτρος Κόκκορος και ο δάσκαλος Κώστας Λαζαρίδης.
Κατά τη δεκαετία του 1960, μεγάλος αριθμός κατοίκων πήρε το δρόμο της ξενιτιάς, ενώ παράλληλα άρχισε και η στροφή των Σαρακατσάνων προς τα γράμματα.
Στολίδια της ευρύτερης περιοχής τα περίφημα γεφύρια, ανθίζουν στο καταπράσινο φόντο, κομψοτεχνήματα που ένωσαν ανθρώπους και όμορφες διαδρομές .
Εδώ συναντάμε τα γεφύρια Νούτσου ή Κοκκόρου, Μίσιου, Πλακίδα ή Καλογερικό, Κοντοδήμου ή Λαζαρίδη.
Οι καμπύλες τους κάλεσμα στον ταξιδιώτη να περπατήσει πάνω τους, να θαυμάσει τα καλλίγραμμα έργα, να γυρίσει σε χρόνους αλλοτινούς, τότε που άνθρωποι και υποζύγια διάβαιναν και μετέφεραν εφόδια, εμπορεύματα και προϊόντα της μάνας γης.
Στο Κουκούλι συναντάμε κτίρια θαυμαστά, όπως το παλιό σχολείο (1840), το αρχοντικό του Πλακίδα, το Πνευματικό Κέντρο Κώστας Λαζαρίδης το κελί παπά .
Η εκκλησιά της Κοίμησης της Θεοτόκου, δεσπόζει στη πλατεία του χωριού. Έτος πρώτης κτήσης Άδηλον, όπως αναγράφει και η ενημερωτική πινακίδα.
Μορφή του Κουκουλιού, ο επί 26 χρόνια δάσκαλος Κώστας Λαζαρίδης(1904-1987).
Στο σπίτι του παππού του (1750), το οποίο δωρήθηκε στη Ριζάρειο Εκκλησιαστική Σχολή το 1983 και η οποία έχει την ευθύνη ανακαίνισης, συντήρησης και λειτουργίας του, φιλοξενείται το Μουσείο Φυτολογίας.
Εκτίθενται Βοτανική συλλογή, με 1400 είδη της περιοχής Κουκουλιού και Χαράδρας του Βίκου .Επίσης η βιβλιοθήκη του δασκάλου με 4000 τίτλους, φωτογραφικό και αρχειακό υλικό .
Η υπέροχη συλλογή με τα σπάνια βότανα, μας μεταφέρει στο 1670, έως το 1920 περίπου, όταν στην περιοχή ονομαστοί ήταν οι εμπειρικοί γιατροί, οι γνωστοί Βικογιατροί.
Τα διαλαλήματα τους αντηχούσαν παντού. << Καλός γιατρός , Ζωή πουλώ ,ποιος θέλει ν΄αγοράσει. >> .
Γραπτά δεν έμειναν για τα γιατρικά τους, μιας και οι γνώσεις μεταδιδόταν προφορικά από τον πατέρα στα αρσενικά παιδιά του.
Σήμερα στο Κουκούλι ζούν μόνιμα 15 περίπου κάτοικοι.
Η απόσταση από τα Ιωάννινα είναι 38 χλμ .

Θερμά ευχαριστούμε τους: Τσουμάνη Ειρήνη Υπεύθυνη Πνευματικού Κέντρου, Νίκο Κοντοδήμο καφενείο << Ο Βικογιατρός >>, Θανάση Καρασμάνογλου.



































Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου